ਮੈਂ ਇਕ ਦਿਨ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ੰਥ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸਾਖੀ ਪੜੑ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਰਿਸ਼ੀ ਚਾਣਕ ਨੇ ਇਹ ਬੜੀ ਬਾ-ਕਮਾਲ ਤੇ ਸੁੰਦਰ ਸਾਖੀ ਲਿਖੀ ਹੈ।
ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਦਸ ਪੰਦਰਾਂ ਸ਼ਰਾਬੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ‘ਚ ਚੂਰ,ਰਾਤ ਦੇ ਵਕਤ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ ‘ਤੇ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ।ਇਕ ਬੇੜੀ ਦੇ ਵਿਚ ਬੈਠ ਗਏ ,ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਵਿਚ ਚੂਰ ਸਨ।ਹਰ ਇਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਚੱਪੂ ਪਕੜ ਲਿਆ ਤੇ ਮਾਰਨ ਲੱਗੇ ਚੱਪੂ,ਹੈਨ ਸਾਰੇ ਅਚੇਤ,ਬੇਹੋਸ਼।ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਿਚ ਜਿਤਨੀ ਤਾਕਤ ਸੀ ਸਾਰੀ ਚੱਪੂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੇ ਵਿਚ ਲਗਾ ਰਹੇ ਸੀ।ਰਾਤ ਅੱਧੀ ਹੋ ਗਈ,ਨਸ਼ੇ ਟੁੱਟਣ ਲੱਗੇ।ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪਹੁ-ਫੁੱਟਣ ਲੱਗੀ,ਰਾਤ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਣ ਲੱਗਾ।ਇਧਰ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਅੰਤ ਹੋਣ ਲੱਗਾ।ਜਦ ਇਧਰ ਰਾਤ ਖਤਮ ਹੋਣ ਲੱਗੀ,ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਵੀ ਟੁੱਟਣ ਲੱਗੇ ਹਨ।ਇਕ ਦੀ ਅੱਖ ਖੁਲੑੀ,ਸੁਰਤ ਆਈ ਹੋਸ਼ ਆਈ,ਨਾਲ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ,
“ਮਿੱਤਰਾ!
ਰਾਤ ਦਾ ਤੇ ਹੁਣ ਅੰਤ ਹੋਣ ਲੱਗਾ ਹੈ,ਚੱਪੂ ਮਾਰਦਿਆਂ-ਮਾਰਦਿਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਥੱਕ ਗਈਆਂ ਹਨ।ਇਹ ਦੱਸ ਆਪਾਂ ਪਹੁੰਚੇ ਕਿੱਥੇ ਹਾਂ?
ਤੇ ਸਾਰੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ,
“ਮਿੱਤਰਾ!
ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੇ।ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਚੱਪੂ ਤੇ ਮਾਰਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ,ਪਰ ਜਿੰੰਨਾੑਂ ਸੰਗਲਾਂ ਨਾਲ,ਜਿੰਨਾੑਂ ਰੱਸਿਆਂ ਨਾਲ ਬੇੜੀ ਬੰਨੀੑ ਹੋਈ ਸੀ,ਉਹ ਤੇ ਖੋਲੀੑ ਕੋਈ ਨਹੀਂ।ਅੈਂਵੇ ਹੀ ਸਰੀਰ ਥੱਕਾ ਦਿੱਤਾ।”
ਗੁਸਤਾਖ਼ੀ ਮੁਆਫ਼,ਅਸੀਂ ਕਥਾ ਦੇ,ਕੀਰਤਨ ਦੇ,ਦਾਨ ਦੇ,ਪੁੰਨ ਦੇ,ਲੰਗਰ ਦੇ ਚੱਪੂ ਤਾਂ ਚਲਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ,ਪਰ ਜਿਹੜੇ ਗ਼ਲਤ ਖਿਆਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਨੌਕਾ ਬੰਨੀੑ ਪਈ ਏ,ਉਹ ਗ਼ਲਤ ਖਿਆਲ ਤੋੜਦੇ ਨਹੀਂ,
ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਕੀ ਏ?
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਥੇ ਦੀ ਉਥੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਹੋਈਏ,ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਅਾਉਂਦਾ।ਥੋੜਾੑ ਜਿਹਾ ਤੁਸੀਂ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਲਵੋ।
ਸੋਚੋ।
Manpreet Singh
ਕਹਿੰਦੇ ਇਕ ਵਾਰੀ ਅਕਬਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਗਾ ਤਾਂ ਬੀਰਬਲ ਨੇ ਪੁਛਿਆ ਕਿ ਰਾਜਨ ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਇਸ ਪਾਣੀ ਦੇ ਗਲਾਸ ਦੀ ਕੀ ਕੀਮਤ ਹੈ ? ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਇਹਦੀ ਕੀ ਕੀਮਤ ਹੈ ? ਪਾਣੀ ਬੇਹਿਸਾਬਾ ਹੈ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ । ਬੀਰਬਲ ਕਹਿੰਦਾ ਜੇ ਕਿਤੇ ਤੂੰ ਰੇਗਿਸਤਾਨੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਵੇਂ ਤੇ ਤੂੰ ਤਿਰਹਾਇਆ ਮਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਂ ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਕੋਈ ਪਾਣੀ ਦਾ ਗਲਾਸ ਦੇਵੇ ਤੂੰ ਉਹਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਕੀ ਮੁੱਲ ਦੇਵੇਂਗਾ ? ਰਾਜਾ ਕਹਿੰਦਾ ਮੈ ਅੱਧਾ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਦੇ ਦਊੰ
ਬੀਰਬਲ ਦੁਬਾਰਾ ਕਹਿੰਦਾ ਤੇ ਫੇਰ ਜੇ ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ ਬੰਨ ਪੈ ਜਾਵੇ ਤੇ ਇਹ ਪਾਣੀ ਪਿਸ਼ਾਬ ਬਣ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਾ ਆਵੇ ਤੇ ਤੇਰਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਕਰਕੇ ਤੇਰੀ ਜਾਨ ਬਚਾ ਲਵੇ ਤਾਂ ਤੂੰ ਆਪ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਦਾ ਕੀ ਮੁੱਲ ਦੇਵੇਂਗਾ ? ਉਹ ਫੇਰ ਕਹਿੰਦਾ ਅੱਧਾ ਰਾਜ-ਭਾਗ । ਬੀਰਬਲ ਕਹਿੰਦਾ ਇਹਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੇ ਗਲਾਸ ਦਾ ਮੁੱਲ ਤੇਰਾ ਸਾਰਾ ਰਾਜ ਹੈ ।
ਮੈ ਖ਼ੁਦ ਦੇਖਿਆ ਜਦੋਂ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਈ ਨਾ ਮਿਲੇ ਲੋਕ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਪਾਣੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਹਵਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਦੂਜੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਤੇ ਖਾਣਾ ਤੀਜੀ
ਸਾਇੰਸ ਵਾਲੇ ਬਾਹਰ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਜੇ ਕਿਸੇ ਚੀਜ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਹੈ ਪਾਣੀ । ਦੂਜੇ ਗ੍ਰਿਹ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਤਾਂ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿੱਡੀ ਹੈ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਕਿੰਨੀ ਦੂਰ ਹੈ ਪਰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਪਤਾ । ਸਾਇੰਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਪਾਣੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ । ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਬਾਬਾ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖ ਗਿਆ ।
( ਪਾਣੀ ਪਿਤਾ ਜਗਤ ਕਾ ਫਿਰਿ ਪਾਣੀ ਸਭੁ ਖਾਇ ! )
ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਗ੍ਰਹਿ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਧਰਤੀ ਦਾ 71% ਪਾਣੀ ਹੈ । ਜਿਹਦੇ ਵਿੱਚੋਂ 96% ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪੀਣ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ । 25 ਲੰਬੇ ਦਰਿਆ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਗਦੇ ਹਨ ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਦਰਿਆ ਹਨ ਜਿਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਵਸਦੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੰੂ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਨਾਮ ਵਗਦੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਪਿਆ ।
ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ । ਤੇ ਜੇ ਮੈ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਾਂ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਜਿੰਨੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਨ ਉਹਦੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੱਲੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਨ । ਫੇਰ ਵੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮੀਟਰ ਲੱਗ ਗਏ ਹਨ ਜਾਂ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ । ਜਿੰਨਾ ਪਾਣੀ ਵਰਤੋਗੇ ਉਹਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦਾ ਖ਼ਰਚਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਇਹਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਨਾਂ ਹੀ ਬਾਹਰ ਜਾ ਰਹੇ ਪਾਈਪ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਖ਼ਰਚਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਬਾਹਰ ਜਾ ਰਹੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਸਮੁੰਦਰ ਜਾਂ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ।
ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਲੱਕੜ ਪੇਪਰ ਜਾਂ ਕੋਈ ਲੀਰਾਂ ਵਗੈਰਾ ਕੱਡੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਤੇ ਉਹ ਸਾਰਾ ਗੰਦ ਸਪੈਸ਼ਲ ਥਾਂ ਤੇ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ
ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਟੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਗਾਰ ਥੱਲੇ ਬਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਹਨੰੂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਫੇਰ ਇਸ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਰਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ Microbes ਵੱਧ ਜਾਣ । ਇਹ ਬਿਕਟੇਰੀਆ ਹੁੰਦਾ ਜੋ ਗੰਦ ਨੂੰ ਖਾ ਜਾਂਦਾ । ਇਹ ਖਾ ਖਾ ਕੇ ਗੈਸ ਛੱਡਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੋਂ ਗੈਸ ਨੂੰ ਬਾਲ ਕੇ ਸਟੀਮ ਵੀ ਬਣਾ ਕੇ ਜਨਰੇਟਰ ਚਲਾ ਕੇ ਬਿਜਲੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ( ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਦੇ ਦੱਸਣ ਅਨੁਸਾਰ ) ਫੇਰ ਜੋ ਟੈਂਕ ਦੇ ਥੱਲੇ ਬਹਿ ਜਾਂਦਾ ਫੇਰ ਉਹ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਸਮੁੰਦਰ ਜਾਂ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦਾ ।ਤੇ ਜੋ ਗੰਦ ਬਚਦਾ ਹੈ ਉਹਨੂੰ ਸੁੱਕਾ ਕੇ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਫ਼ਾਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ।
ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਮੀਂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਹੁੰਦਾ ਉਹਨੰੂ ਵੱਖਰੇ ਪਾਈਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲੈ ਜਾ ਕੇ ਦਰਿਆ ਜਾਂ ਨਹਿਰ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ । ਇਸ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਕਿਣਕਾ ਤੇਲ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੋਰ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਲੂਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ । ਸੜਕ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਥਾਂ ਥਾਂ ਤੇ ਲੱਗੇ ਟੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਤਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਇਵੇਂ ਹੀ ਹਰ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਟੈਂਕ ਦੱਬੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਪਾਣੀ ਨਿੱਤਰ ਕੇ ਬਾਹਰ ਸਿਟੀ ਦੇ ਪਾਈਪ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ।
ਘਾਹ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਲਾਉਣ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਸਮਾਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ । ਜੇ ਪਾਣੀ ਘਟਦਾ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਇਕ ਦਮ ਬੰਦਸ਼ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਮਜਾਲ ਹੈ ਕੋਈ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਕਰ ਜਾਵੇ । ਸਾਡੇ ਬੱਸਾਂ ਵਿੱਚ ਰੰੂ ਦੇ ਬਣੇ ਪੈਡ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਜੇ ਕਿਤੇ ਤੇਲ ਲੀਕ ਕਰ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਪੈਡ ਥੱਲੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਸੜਕ ਤੇ ਡਿਗ ਨਾ ਪਵੇ ਤੇ ਉਹ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਰਲ ਜਾਵੇ ।
ਛੋਟੇ ਤੇ ਨਵੇ ਦਰਖ਼ਤਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਲੋਹੇ ਦੇ ਪਾਈਪ ਨਾਲ ਗੱਡ ਕੇ ਜੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਫੁੱਟ ਥੱਲੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਕਿ ਪਾਣੀ ਬਾਹਰ ਨਾ ਡੁੱਲੇ ਜਾਂ ਹੁਣ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਬੈਗ ਬੰਨ ਕੇ ਭਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨਾ ਵਿੱਚ ਥੱਲੇ ਬਰੀਕ ਬਰੀਕ ਗਲ਼ੀਆਂ ਹਨ ਜਿੱਥੋਂ ਪਾਣੀ ਰਿਸਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ । ਇਉਂ ਪਾਣੀ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਡੁੱਲਦਾ । ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਲੋਕ ਪੂਜਦੇ ਨਹੀਂ ਪਰ ਪੂਜਣ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਨਾਲ਼ੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਤੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਿਉ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ।
ਕਬੀਰ ਨਾ ਹਮ ਕੀਆ ਨ ਕਰਹਿਗੇ ਨਾ ਕਰਿ ਸਕੈ ਸਰੀਰੁ ।।
ਕਿਆ ਜਾਨਉ ਕਿਛੁ ਹਰਿ ਕੀਆ ਭਇੳ ਕਬੀਰੁ ਕਬੀਰੁ ।। (ਸਲੌਕ ਕਬੀਰ ਜੀ, ਅੰਗ 1367)
ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਕਿਤੇ ਗੰਗਾ ਦੇ ਤੱਟ ਤੇ ਬੈਠੇ ਸਨ,ਸਵੇਰ ਦਾ ਟਾਇਮ ਸੀ । ਸਿਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ,ਪੰਝੀ ਸਾਧੂਆਂ ਨੂੰ ਕਹਿ ਆਏ..ਅੱਜ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਭੌਜਣ ਸਾਡੇ ਘਰ ਹੀ ਕਰਨਾ । ਉਨਾ ਸਾਧੂਆਂ ਦੇ ਚਾਰ ਪੰਜ ਮਿੱਤਰ ਹੌਰ ਆਏ ਹੌਏ ਸਨ । ਉਨਾ ਰਾਹੀਂ ਗੱਲ ਸਾਰੇ ਬਨਾਰਸ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ । ਪਹੁੰਚ ਗਏ 700-800 ਸਾਧੂ । ਐਨੀ ਭੀੜ ਦੇਖ ਕੇ ਕਬੀਰ ਤਾਂ ਘਰੌਂ ਨਿਕਲ ਗਿਆ । ਪੰਝੀ ਤੀਹ ਆਦਮੀਆਂ ਦਾ ਭੌਜਨ ਬਣਾਇਆ ਸੀ । ਅਚਾਨਕ ਹੌਰ ਬਣਾ ਸਕੇ,ਲਿਆ ਸਕੇ,ਇਤਨੀ ਬਿਸਾਤ ਨਹੀ ਸੀ,ਇਤਨੀ ਮਾਇਆ ਵੀ ਨਹੀ ਸੀ, ਕੀ ਕਰੇ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਹੌ ਕੇ ਘਰੌਂ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ।
ਸ਼ਾਮਾ ਪੈ ਗਈਆ । ਹੁਣ ਸੌਚਦੇ ਘਰ ਜਾਵਾਂ ਕਿ ਨਾਂ…ਪਤਾ ਨਹੀ ਉਨਾ ਪੰਝੀ ਤੀਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਭੌਜਣ ਮਿਲਿਆਂ ਜਾ ਨਹੀ,,ਜਿੰਨਾ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕਹਿ ਕੇ ਆਇਆ ਸੀ । ਬੇਇੱਜਤੀ ਖੂਬ ਹੌਈ ਹੌਵੇਗੀ । ਮੇਰਾ ਮਜ਼ਾਕ ਅੱਜ ਖੂਬ ਉਡਾਇਆ ਹੌਣੈ ਕਈਆ ਨੇ । ਜਿਉਂ ਹੀ ਘਰ ਆਇਆ ਤਾਂ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪੱਤਲਾਂ ਦਾ ਢੇਰ ਇੰਝ ਲੱਗਿਆ ਹੌਇਆ ਸੀ..ਜਿਵੇਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੌਕ ਭੌਜਣ ਛੱਕ ਕੇ ਗਏ ਹੌਣ । ਹੌਰ ਨੇੜੇ ਆਏ ਤਾਂ ਦੌ ਸੱਜਣ ਲੰਘਦੇ ਹੌਏ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ ..ਕਿ ਧੰਨ ਕਬੀਰ,ਧੰਨ ਕਬੀਰ…ਐਸਾ ਲੰਗਰ ਕਿ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ । ਦਕਸਣਾਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆ,ਧੌਤੀਆਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆਂ,ਦੌ ਦੌ ਸੌਨੇ ਦੀਆ ਮੌਹਰਾਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆ । ਧੰਨ ਕਬੀਰ,ਧੰਨ ਕਬੀਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹੌਏ ਨਿਕਲ ਗਏ । ਘਰ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਮਾਂ ਬੜਾ ਖੁਸ ਹੌ ਕੇ ਮਿਲੀ..ਪਤਨੀ ਵੀ ਬੜੀ ਪ੍ਰਸੰਨਚਿੱਤ ਹੌ ਕੇ ਮਿਲੀ । ਇਹ ਸਭ ਵੇਖ ਕੇ ਕਬੀਰ ਨੇ ਕਿਹਾ..
.
ਕਬੀਰ ਨਾ ਹਮ ਕੀਆ ਨ ਕਰਹਿਗੇ ਨਾ ਕਰਿ ਸਕੈ ਸਰੀਰੁ ।।
ਕਿਆ ਜਾਨਉ ਕਿਛੁ ਹਰਿ ਕੀਆ ਭਇੳ ਕਬੀਰੁ ਕਬੀਰੁ ।। (ਸਲੌਕ ਕਬੀਰ ਜੀ, ਅੰਗ 1367)
ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਤੌਫੀਕ ਨਹੀ ਹੈ,ਮੈਂ ਨਹੀ ਕਰ ਸਕਦਾ । ਪਤਾ ਨਹੀ ਰੱਬ ਨੇ ਕੀ ਕਰ ਛੱਡਿਐ । ਕਹੀ ਜਾਦੇਂ ਨੇ ਧੰਨ ਕਬੀਰ,ਧੰਨ ਕਬੀਰ
ਦਫਤਰੋਂ ਆਉਂਦੇ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਅੱਗੋਂ ਫਾਟਕ ਬੰਦ ਸੀ..ਅੰਦਾਜਾ ਹੋ ਗਿਆ ਕੇ ਅਜੇ ਹੋਰ ਵੀਹ ਮਿੰਟ ਗੱਡੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ….!
ਕਾਰ ਦਾ ਇੰਜਣ ਬੰਦ ਕਰ ਲਾਗੇ ਬੋਹੜ ਹੇਠ ਬਣੇ ਥੜੇ ਤੇ ਆਣ ਬੈਠਾ..
ਲਾਗੇ ਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਹਾਤਮਾ ਧਰਤੀ ਤੇ ਪਰਣਾ ਵਿਛਾਈ ਆਪਣੀ ਮੌਜ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨ…
ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮੈਨੂੰ ਕੀ ਸੁੱਝੀ….ਥੜੇ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਓਹਨਾ ਕੋਲ ਵਿਛੇ ਹੋਏ ਕੱਪੜੇ ਤੇ ਆਣ ਬੈਠਾ..
ਨਜਰਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਤੇ ਮੈਂ ਸਹਿ ਸੁਬਾਹ ਹੀ ਪੁੱਛ ਲਿਆ..”ਬਾਬਿਓ ਥੋੜਾ ਟਾਈਮ ਹੈ ਆਪਣੇ ਕੋਲ…ਆਪਣੇ ਤਜੁਰਬੇ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੋਈ ਢੁਕਵੀਂ ਜਿਹੀ ਕੰਮ ਆਉਂਦੀ ਨਸੀਹਤ ਹੀ ਦੇ ਦਿਓ”
ਓਹਨਾ ਮੈਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਫੇਰ ਚੁੱਪ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਫੇਰ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਪੁੱਛ ਲਿਆ…ਕਦੀ ਭਾਂਡੇ ਧੋਤੇ?
ਮੈਂ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਦੇਖਿਆ ਤੇ ਫੇਰ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੌਲੀ ਜਿਹੀ ਆਖ ਦਿੱਤਾ…”ਹਾਂਜੀ ਧੋਤੇ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਬਾਬਾ ਜੀ…ਨਾਲਦੀ ਥੋੜੀ ਤੱਤੇ ਸੁਬਾਹ ਦੀ ਜੂ ਹੋਈ”
“ਫੇਰ ਕੀ ਸਿਖਿਆ ਭਾਂਡੇ ਮਾਂਜ ਕੇ..?”
“ਸਮਝਿਆ ਨੀ ਬਾਬਾ ਜੀ” ਆਖ ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸੁਆਲੀਆਂ ਨਜਰਾਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਓਹਨਾ ਦੇ ਚੇਹਰੇ ਤੇ ਗੱਡ ਦਿੱਤੀਆਂ..
ਉਹ ਮੁਸਕੁਰਾਏ…ਫੇਰ ਆਖਣ ਲੱਗੇ..”ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਜੂਠੇ ਨੂੰ ਬਾਹਰੋਂ ਘੱਟ ਤੇ ਅੰਦਰੋਂ ਜਿਆਦਾ ਮਾਂਜਣਾ ਪੈਂਦਾ ਏ”
“ਬੱਸ ਇਹੋ ਹੀ ਹੈ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਤੱਤ-ਸਾਰ”
ਗੈਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਗੱਡੀ ਰੋਕ ਲਈ….ਮੈਥੋਂ ਅੱਗੇ ਦੋ ਹੋਰ ਕਾਰਾਂ ਸਨ !
ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਾਲਾ ਗੋਰਾ ਗੈਸ ਵਾਲੀ ਨੋਜ਼ਲ ਕਾਰ ਦੇ ਟੈਂਕ ਵਿਚ ਫਸਾ ਕੇ ਲਾਗੇ ਰੱਖੇ ਵਾਈਪਰ ਨਾਲ ਕਾਰ ਦੇ ਡਰਾਈਵਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਦਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਸਾਫ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ…
ਟੈਂਕੀ ਫੁੱਲ ਹੋਣ ਤੇ ਪੇਮੈਂਟ ਕਰਕੇ ਤੁਰਨ ਹੀ ਲੱਗਾ ਸੀ ਕੇ ਨਾਲ ਬੈਠੀ ਗੋਰੀ (ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਵਹੁਟੀ ਸੀ ਕੇ ਗਰਲ ਫ੍ਰੇਂਡ) ਇੱਕ ਦਮ ਹਨੇਰੀ ਵਾੰਗ ਬਾਹਰ ਆਈ ਤੇ ਗੋਰੇ ਤੇ ਸੁਆਰ ਹੁੰਦੀ ਆਖਣ ਲੱਗੀ “ਆਪਣੇ ਵਾਲਾ ਤੇ ਲਿਸ਼ਕਾ ਲਿਆ ਈ, ਮੇਰੇ ਪਾਸੇ ਚੰਬੜੇ ਹੋਏ ਮਰੇ ਕੀੜੇ ਪਤੰਗੇ ਕੌਣ ਸਾਫ ਕਰੂ…ਤੇਰਾ ਪਿਓ..ਅੰਨੀ ਕਰਨਾ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ?
ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਸ਼ਾਇਦ ਪਿੱਛੋਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਤੋਂ ਬਹਿਸਦੇ ਆ ਰਹੇ ਸਨ…
ਇੱਕ ਵਾਰ ਤਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹ ਸੂਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਾ ਨਮੋਸ਼ੀ ਜਿਹੀ ਵਿਚ ਨਾਲਦੀ ਦਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਲਿਸ਼ਕਾ ਕੇ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਨਜਰਾਂ ਮਿਲਾਏ ਮਿੰਟਾ ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿਚ ਹਨੇਰੀ ਹੋ ਗਿਆ !
ਫੇਰ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਅਗਲਾ ਹੇਠਾਂ ਉੱਤਰਿਆ…
ਸ਼ਰੀਫ ਜਿਹਾ ਦਿਸਦਾ ਕੋਈ ਫਿਲਪੀਨੋ ਸੀ…ਅਗਲੇ ਨੇ ਗੈਸ ਵਾਲੀ ਨੋਜ਼ਲ ਟੈਂਕ ਵਿਚ ਫਸਾਈ…ਫੇਰ ਬੜੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਵਾਈਪਰ ਗਿੱਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਹੁਟੀ ਵੱਲ ਦੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਸਾਫ ਕੀਤਾ ਤੇ ਫੇਰ ਆਪਣੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਦੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵੱਲ ਨੂੰ ਹੋਇਆ…
ਮੈਂ ਬੈਠਾਂ ਸੋਚੀ ਜਾਵਾਂ ਕੇ ਸਿਆਣਪ ਕਰ ਗਿਆ ਤਾਂ ਹੀ ਸੋ-ਫ਼ੀਸਦੀ ਨੰਬਰ ਲੈ ਕੇ ਪਾਸ ਹੋਇਆ
ਫੇਰ ਵਾਰੀ ਆਈ ਮੇਰੀ…ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਤੇ ਮੇਰਾ ਵੀ ਵਾਹਵਾ ਗੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਵਾਈਪਰ ਚੁੱਕਣ ਨੂੰ ਜੀ ਜਿਹਾ ਨਾ ਕਰੇ..ਫੇਰ ਵੀ ਆਸਾ ਪਾਸਾ ਦੇਖ ਹੌਲੀ ਜਿਹੀ ਚੁੱਕ ਹੀ ਲਿਆ!
ਸਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਸੇੰਜਰ ਸਾਈਡ ਵੱਲ ਦਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਸਾਫ ਕਰਨ ਵਿਚ ਹੀ ਭਲਾਈ ਸਮਝੀ ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਾਲਦੀ ਸੀਟ ਖਾਲੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਾਰ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਸਿਵਾਇ ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ !
ਸਿਆਣਿਆਂ ਦੀ ਆਖੀ ਐਨ ਮੌਕੇ ਤੇ ਚੇਤੇ ਜੂ ਆ ਗਈ ਸੀ ਕੇ..ਇਲਾਜ ਨਾਲੋਂ ਪਰਹੇਜ ਕਰ ਲੈਣਾ ਸੋ ਦਰਜੇ ਬੇਹਤਰ ਹੁੰਦਾ..
“ਸਜਣ ਸੇਈ ਨਾਲਿ ਮੈ ਚਲਦਿਆ ਨਾਲਿ ਚਲੰਨ੍ਹ੍ਹਿ॥” ‘
{ਅੰਗ ੭੨੯}
ਯਕੀਨ ਜਾਣੋ,
ਸਤ ਪੁਰਸ਼ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਤੂੰ ਬੁਰਾ ਹੈਂ। ਦਿੱਸ ਪਿਆ ਸੀ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਕਿ ਤੂੰ ਸੱਜਣ ਨਹੀਂ ਹੈਂ,ਠੱਗ ਹੈਂ। ਪਰ ਬੜੇ ਸੋਹਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ :-
“ਅੈ ਸੱਜਣ ! ਸੱਜਣ ਤੇ ਓਹੀ ਨੇ ਜੋ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਹੋਵਣ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਸੁਖ ਵਿਚ ਸਾਥ ਦੇਣ,ਰਹਿਬਰੀ ਕਰਨ।
ਸਤਿਗੁਰ ਦੇ ਕਹਿਣ ਦਾ ਢੰਗ,
“ਸੱਜਣ ! ਤੂੰ ਠੱਗੀ ਜਰੂਰ ਕਰ,ਪਰ ਠੱਗ ਬਣ ਕੇ ਠੱਗੀ ਕਰ,ਸੱਜਣ ਬਣ ਕੇ ਨਹੀਂ। ਜਦ ਤੂੰ ਸੱਜਣ ਬਣ ਕੇ ਠੱਗੀ ਕਰਦਾ ਹੈਂ ਤਾਂ ਬਹੁਤੇ ਤੇਰੀ ਗੵਫਿਤ ਵਿਚ ਅਾ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਅਤੇ ਸੱਜਣਤਾ ਬਦਨਾਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,ਧਰਮ ਬਦਨਾਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦ ਕੋਈ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਠੱਗੀ ਕਰੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ,ਧਰਮ ਤੋਂ ਸੱਟ ਲਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,ਧਰਮ ਦੇ ਰਸਤੇ ਤੇ ਚਲਣ ਤੋਂ ਰੁਕ ਜਾਂਦੇ ਨੇ।
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਫ਼ਰਮਾਨ :
“ਪਾਪ ਕਰੋ ਪਰਮਾਰਥ ਕੈ ਜਿਹ ਪਾਪਨ ਤੇ ਅਤਿ ਪਾਪ ਲਜਾਹੀ॥”
{ਦਸਮ ਗ੍ੰਥ ਅੰਗ ੧੧੦}
ਪਾਪ ਵੀ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਉਸ ਬੰਦੇ ਤੋਂ ,ਜਿਹੜਾ ਪਾਪ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਠੱਗੀ,ਚੋਰੀ,ਯਾਰੀ,ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਝਗੜਾ,ਕਲੇਸ਼,ਵਿਤਕਰੇ।
ਤੋ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ,ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਪਾਪ ਲਜਾਏਮਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇ,ਬਈ ਕੰਬਖ਼ਤ ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਜਗਾੑ ਵਰਤਿਆ,ਕਿਸ ਲਈ ਵਰਤਿਆ।
ਪਾਪ ਵੀ ਕਹਿ ਦਿੰਦਾ ਹੈ,ਚਲੋ ਕਿਸੇ ਬੁਰੀ ਥਾਂ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਵਰਤਣਾ ਸੀ।
ਤੂੰ ਵਰਤਿਆ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ।
ਹਰ ਕੌਮ ਦਾ ਬਿਜਨਿਸ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਆਪਣਾ ਆਪਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਹੁਣ ਇਕ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਹਰ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਰਵਿਸ ਤੇ ਕੀਮਤਾਂ ਤੇ ਕੁਆਲਿਟੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਫਰਕ ਹੈ । ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੈ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਵਾਰ ਕੋਈ ਸਮਾਨ ਖਰੀਦ ਲਉ ਫੇਰ ਮੋੜਨਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਤੇ ਜੇ ਕਿਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹੀ ਚੀਜ਼ ਸਸਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਪੈਸੇ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਮੋੜਦੇ ।
ਜਪਾਨੀਆਂ ਦਾ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮਾਨ ਬੜਾ ਕੁਆਲਿਟੀ ਵਾਲਾ ਤੇ ਚੀਨੇ ਬੜਾ ਸਸਤਾ ਸਮਾਨ ਵੇਚਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਦਾ ਰੱਬ ਹੀ ਰਾਖਾ ਤੇ ਚੀਨੇ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਤੁਸੀ ਇਕ ਵੀ ਪੈਸਾ ਨਹੀ ਘਟਾ ਸਕਦੇ । ਸਾਰੇ ਹੀ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਸਹੀ ਨੈ ਪਰ
ਵਾਰੇ ਵਾਰੇ ਜਾਈਏ ਅੰਗਰੇਜ ਲੋਕਾਂ ਦੇ । ਇਨਾ ਵਰਗੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਤੇ ਸਰਵਿਸ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਕੌਮ ਵਿਚ ਨਹੀ ਮਿਲਦੀ । ਤੁਸੀ ਕਿਸੇ ਸਟੋਰ ਤੋ ਚੀਜ ਲੈ ਲਈ ਹੈ ਤਾਂ ਤੀਹ ਦਿਨ ਵਿਚ ਮੋੜ ਸਕਦੇ ਹੋ । 30 ਦਿਨ ਵਿਚ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਸਸਤੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇ ਉਹਦਾ ਫਰਕ ਮੋੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਮੈ ਸੈਕੜੇ ਵਾਰ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਦੇਖਿਆ ਹੀ ਨਹੀ ਮੇਰਾ ਵਾਹ ਪਿਆ ਹੈ । ਮੈ ਸਮੇ ਸਮੇ ਜਰੂਰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਾਂਗਾ ।
ਦੋ ਕੁ ਸਾਲ ਹੋਏ ਮੈ ਇਕ ਮਸ਼ੀਨ ਲਈ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਵਰੰਟੀ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਹੈ ਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਠੀਕ ਨਹੀ ਸੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਮੈ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਨਾ ਨੇ ਮਸ਼ੀਨ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਦੋ ਮੈ ਉਥੇ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸੇਲਜਮੈਨ ਸ਼ਾਇਦ ਆਪਣਾ ਹੀ ਮੁੰਡਾ ਸੀ ਪਰ ਕੰਪਨੀ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੀ ਹੈ ਓਹਦਾ ਵੀ ਕਸੂਰ ਨਈਂ ਬੰਦਾ ਜਿਸ ਮੁਲਕ ਦਾ ਜੰਮਿਆ ਪਲਿਆ ਓਹਦੀ ਆਬੋ ਹਵਾ ਦਾ ਅਸਰ ਨਾਲ ਈ ਲੈ ਆਉਂਦਾ ਜੋ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਜਾਂਦਾ । ਉਹਨੇ ਮਸ਼ੀਨ ਵਿਚ ਕੁਝ ਅਦਲਾ ਬਦਲੀ ਕੀਤੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਮੁੰਡਾ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਅਜ ਚਲਾ ਕੇ ਦੇਖੀਂ ਜੇ ਨਾ ਠੀਕ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਨੰਬਰ ਤੇ ਫੋਨ ਕਰ ਲਈਂ ਮੈ online ਹੀ ਉਹਦੀ Adjustment ਕਰ ਸਕਦਾਂ । ਕੁਦਰਤੀ ਮਸ਼ੀਨ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਚੱਲੀ ਤੇ ਉਹਦੇ ਵਿਚ ਥੋੜੀ ਤਬਦੀਲੀ ਕਰਨੀ ਸੀ ਤੇ ਮੈ ਉਹਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਹਨੇ ਚੁਕਿਆ ਨਹੀ ਮੈ ਸੈਕਟਰੀ ਕੋਲ ਮੈਸਿਜ ਛੱਡ ਦਿਤਾ । ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਫੋਨ ਕਰੂ । ਉਹਨੇ ਮੈਨੂੰ 6 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਮੈ ਕਾਫੀ ਅਪਸੈਟ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਹੀ ਸਰਵਿਸ ਹੈ ? ਪੰਜਾਬੀ ਮੁੰਡਾ ਸੇਲਜਮੈਨ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਝੂਠ ਮਾਰਨ ਲਗ ਪਿਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਮੈਸਿਜ ਨਹੀ ਮਿਲਿਆ । ਮੈ ਉਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੇਰੀ ਸੈਕਟਰੀ ਕੁੜੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈ ਉਹਨੂੰ ਮੈਸਿਜ ਦੇ ਦਿਤਾ ਸੀ ਫੇਰ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਮੈ ਬਿਜੀ ਹੋ ਗਿਆ ਮੈ ਪੁਛਿਆ ਕਿ ਤੇਰੇ ਕੋਲ 6 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਵੀ ਨਹੀ ਸੀ ਫੋਨ ਕਰਨ ਲਈ ? ਗੱਲ ਮੈਨੇਜਰ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਗਈ । ਮੈਨੇਜਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸਟੋਰ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਤੇ ਜਦੋ ਮੈ ਉਹਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਤੇ ਉਹਨੇ ਪੰਜ ਵਾਰ ਮਾਫੀ ਮੰਗੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ 150$ ਦਾ ਕਰੈਡਿਟ ਦਿਤਾ
ਫੇਰ ਉਹਨੇ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਠੀਕ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਮੈ ਤੇਰੇ ਲਈ ਨਵੀਂ ਮਸ਼ੀਨ ਆਰਡਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜੋ ਦੋ ਕੁ ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਆ ਜਾਊ । ਜਦੋਂ ਆ ਗਈ ਮੈ ਤੈਨੂੰ Email ਵੀ ਕਰੂੰ ਤੇ ਫ਼ੋਨ ਵੀ ਕਰ ਦਊਂ ਤੂੰ ਪੁਰਾਣੀ ਦੇ ਕੇ ਨਵੀਂ ਲੈ ਜਾਈਂ । ਉਹਨੇ ਮਸ਼ੀਨ ਵੱਟੇ ਨਵੀਂ ਮਸ਼ੀਨ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਜੋ ਮੈ ਥੋੜਾ ਅਪਸੈਟ ਸੀ ਕਿ ਉਨਾਂ ਨੇ ਵਾਪਸ ਫ਼ੋਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਉਹਦਾ ਮੈਨੂੰ 150$ ਕਰੈਡਿਟ ਤੇ ਪੰਜ ਵਾਰੀ ਜੋ ਮਾਫ਼ੀ ਮੰਗੀ ਮੈ ਸੋਚਦਾਂ ਇਹ ਸਿਫ਼ਤ ਤੇ ਗੁਣ ਸਿਰਫ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆ । ਕੋਈ ਮੈਨੂੰ ਲੱਖ ਗਲਤ ਕਹੇ ਪਰ ਇਹ ਹਕੀਕਤ ਹੱਡੀਂ ਹੰਢਾਈ ਹੋਈ ਹੈ ਇਕ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ।
ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਕਬੀਰ ਦੇ ਘਰ ਇਕ ਨਿੰਮ ਦਾ ਪੌਦਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ।। ਬੂਟੇ ਜੰਮ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ।
ਕਬੀਰ ਲੋਈ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ,
“ਘਰ ਵਿਚ ਦਰੱਖ਼ਤ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਨਿੰਮ ਦਾ ਦਰੱਖ਼ਤ।ਇਹ ਨਿੱਕਾ ਜਿਹਾ ਬੂਟਾ ਜੰਮਿਆਂ ਹੈ,ਇਹਨੂੰ ਮੁਰਝਾਣ ਨਾ ਦੇਈਂ। ਇਹਨੂੰ ਵੱਡਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਆਪਾਂ। ਘਰ ਵਿਚ ਦਰੱਖ਼ਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ,ਮੈਂਨੂੰ ਨਿੰਮ ਦੀ ਦਾਤਨ ਲੈਣ ਵਾਸਤੇ ਦੂਰ ਦੂਰ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।”
ਲੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ,
“ਸਤਿ ਬਚਨ।”
ਬਰਸਾਤ ਖ਼ਤਮ ਹੋਈ ਤੇ ਅੱਜ ਲੋਈ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਬਹੁਤ ਦਿਨ ਹੋ ਗੲੇ ਪਾਣੀ ਪਿਆਂ, ਤੇ ਇਸ ਬੂਟੇ ਵਿਚ ਕੁਝ ਪਾਣੀ ਪਾਈਏ। ਬਾਹਰੋਂ ਖੂਹ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਭਰ ਕੇ ਲਿਆਈ ਤੇ ਪਾਣੀ ਪਾਉਣ ਲੱਗੀ।
ਕਬੀਰ ਨੇ ਪੁੱਛ ਲਿਆ,
“ਕਿੱਥੋਂ ਲਿਆਈ ਹੈਂ ਜਲ,ਉਹ ਸਾਹਮਣੇ ਖ਼ੂਹ ਤੋਂ ?
ਨਹੀਂ,ਉਸ ਖ਼ੂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਪੀਵਾਂਗੇ,ਇਸ ਬੂਟੇ ਵਿਚ ਗੰਗਾ ਦਾ ਜਲ ਪਾ।
ਜਾਹ ਗੰਗਾ ਤੋਂ ਭਰ ਕੇ ਲਿਆ।”
ਹੁਕਮ ਮੰਨ ਕੇ ਲੋਈ ਚਲੀ ਗਈ ਤੇ ਗੰਗਾ ਤੋਂ ਭਰ ਕੇ ਲਿਆਈ ਅਤੇ ਨਿੰਮ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਜਦ ਵੀ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਪਾਣੀ ਦੀ,ਤਾਂ ਗੰਗਾ ਤੋਂ ਭਰ ਕੇ ਲਿਅਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੰਜ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਇਹ ਨਿੰਮ ਦਾ ਬੂਟਾ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਦਰੱਖ਼ਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਗਟ ਹੋਇਆ।
ਕਬੀਰ ਨੇ ਦਾਤਣ ਤੋੜੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋਇਆ। ਘਰ ਦੇ ਵਿਚ ਦਰੱਖ਼ਤ ਹੋਇਆ ਤੇ ਛਾਇਆ ਹੋਈ। ਦਾਤਣ ਮੂੰਹ ਦੇ ਵਿਚ ਪਾਈ ਤੇ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੀ,ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।
ਲੋਈ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ,
“ਹੈਰਾਨੀ ਹੈ,ਬਾਹਰ ਲੱਭਣ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਦਾਤਣ ਤੇ ਹੁਣ ਘਰ ਦੇ ਵਿਚ ਹੋ ਗਿਆ ਦਰੱਖ਼ਤ ਤੇ ਦਾਤਣ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਪਾ ਕੇ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੀ ਹੈ,ਕੀਤੀ ਨਹੀਂ ਦਾਤਨ?”
ਕਬੀਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ,
“ਲੋਈ! ਤੈਨੂੰ ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਹੈਰਾਨੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਦਾਤਣ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਅਫ਼ਸੋਸ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਪੰਜ ਸੱਤ ਵਰਿੑਆਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਗਈ ਐਵੇਂ।
ਕਿਉਂ?
ਅੰਮਿ੍ਤ ਲੈ ਲੈ ਨਿੰਮ ਦੀ ਸੰਚਾਈ ਕੀਤੀ,ਗੰਗਾ ਦਾ ਜਲ ਅੰਮਿ੍ਤ ਸਮਾਨ ਸੀ।ਇਹ ਸੀਂਚ ਸੀਂਚ ਕੇ ਇਸ ਕੰਬੱਖ਼ਤ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਕੀਤਾ ਹੈ,ਪਰ ਕੌੜੀ ਦੀ ਕੌੜੀ,ਇਸ ਦੇ ਵਿਚ ਮਿਠਾਸ ਕੋਈ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸੁਭਾਅ ਨਹੀਂ ਬਦਲਿਆ।”
ਜਿਸ ਤਰਾੑਂ ਨਿੰਮ ਨਹੀਂ ਅਾਪਣਾ ਸੁਭਾਅ ਬਦਲਦੀ,
ਗੁਸਤਾਖ਼ੀ ਮੁਆਫ਼,ਪੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੁਭਾਅ ਵੀ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦਾ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦਾ,ਭਾਂਵੇਂ ਲੱਖ ਤੁਸੀ ਸਮਝਾਉ।
ਮਰਦਾਨੇ ਨੇ ਇਕ ਦਿਨ ਪ੍ਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ,
“ਮਹਾਰਾਜ!
ਮੈਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀ ਅੁਾਂਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਆਪਣੇ ਮਿੱਠੇ ਬਚਨ ਸੁਣਦੇ ਹਨ,ਬੜੇ ਮਿੱਠੇ ਬੋਲ ਸੁਣਦੇ ਹਨ,ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਦੀ ਕੁੜੱਤਣ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ,
ਗੱਲ ਕੀ ਹੈ?”
ਸਾਹਿਬ ਫੁਰਮਾਂਉਦੇ ਹਨ :-
“ਅੰਮਿ੍ਤ ਖੰਡੁ ਦੂਧਿ ਮਧੁ ਸੰਚਸਿ ਤੂ ਬਨ ਚਾਤਰੁ ਰੇ॥
ਅਪਨਾ ਅਾਪੁ ਤੂ ਕਬਹੁ ਨ ਛੋਡਸਿ ਪਿਸਨ ਪੀ੍ਤਿ ਜਿਉ ਰੇ॥”
{ਅੰਗ ੯੯੦}
ਦਾਦੇ-ਦਾਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਜ਼ਿੰਦਾਦਿਲ ਜੋੜੀ ਨੇ ਸਲਾਹ ਕੀਤੀ ਕੇ ਕਿਓਂ ਨਾ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੁਕ-ਛੁੱਪ ਕੇ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸੰਗ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਦੁਰਹਾਇਆ ਜਾਵੇ..
ਮਤਾ ਪਕਾਇਆ ਕੇ ਫੋਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਣੇ….ਬੇਬੇ ਸਰੋਂ ਦਾ ਸਾਗ ਅਤੇ ਮੱਕੀ ਦੀ ਰੋਟੀ ਵਾਲਾ ਡੱਬਾ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਊ…ਬਾਪੂ ਗਿਰੀਆਂ ਵਾਲਾ ਗੁੜ ਅਤੇ ਭੁੱਜੇ ਹੋਏ ਛੋਲੇ ਬੰਨ ਕੇ ਨਾਲ ਲਿਆਉ..ਫੇਰ ਢੇਰ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਫੇਰ ਰਲ ਕੇ ਰੋਟੀ ਖਾਦੀ ਜਾਵੇਗੀ…
ਨਹਿਰ ਦੇ ਕਿੱਕਰ ਦੇ ਰੁੱਖ ਵਾਲਾ ਓਹੀ ਠੰਡਾ ਠਾਰ ਕੰਢਾ ਮਿਲਣੀ ਵਾਸਤੇ ਚੁਣ ਲਿਆ ਗਿਆ…
ਮਿਥੇ ਹੋਏ ਦਿਨ ਬਾਪੂ ਨੇ ਮਾਇਆ ਲੱਗੀ ਪੱਗ ਪੋਚਵੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬੰਨੀ..ਤਿੱਲੇਦਾਰ ਜੁੱਤੀ ਪਾਈ ਅਤੇ ਫੇਰ ਸਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਅੱਖ ਬਚਾ ਕੇ ਬਿਨਾ ਦਸਿਆਂ ਹੀ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲ ਗਿਆ..
ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ਕਰਦੀਆਂ ਗੁਟਾਰਾਂ…ਚੁੱਗੀਆਂ ਭਰਦੇ ਗਾਲੜ…ਆਸ ਪਾਸ ਉਡਦੇ ਫਿਰਦੇ ਚਿੜੀਆਂ ਤੋਤੇ ਅਤੇ ਲਾਗੇ ਹੀ ਘਾਹ ਚਰਦੇ ਹੋਏ ਡੰਗਰ ਵੱਛੇ..ਉਹ ਅਸਲ ਵਿਚ ਹੀ ਪੰਜਾਹ ਵਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਿਚ ਪੁੱਜ ਗਿਆ..
ਇਸੇ ਮਨਮੋਹਕ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਹੋਏ ਨੂੰ ਅੰਦਾਜਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਕਦੋਂ ਡੇਢ-ਘੰਟਾ ਲੰਘ ਗਿਆ…
ਹੁਣ ਉਸਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹਿਰ ਦੀ ਪਟੜੀ ਤੇ ਤੁਰੇ ਆਉਂਦਿਆਂ ਵੱਲ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗਾ..ਫੇਰ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਚਿੱਟਾ ਜਿਹਾ ਸੂਟ ਪਾਈ ਇਕ ਵਜੂਦ ਦੂਰੋਂ ਆਉਂਦਾ ਦਿਸਿਆ
ਉਸਨੂੰ ਚਾਅ ਜਿਹਾ ਚੜ ਗਿਆ…ਪਰ ਖੁਸ਼ੀ ਥੋੜ ਚਿਰੀ ਹੀ ਸੀ..ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮਾਲੀ ਦੇ ਬਾਗ ਦਾ ਫੁਲ ਨਿਕਲਿਆ…
ਫੇਰ ਦੋ ਘੰਟੇ ਹੋਰ ਲੰਘੇ…ਫੇਰ ਤਿੰਨ ਤੇ ਫੇਰ ਚਾਰ…ਕਦੀ ਗੁੱਸਾ ਆਈ ਜਾਵੇ ਤੇ ਕਦੀ ਫ਼ਿਕਰਮੰਦ ਹੋ ਜਾਇਆ ਕਰੇ..ਉਸਨੇ ਕੰਨੀ ਨਾਲ ਬੰਨੇ ਗੁੜ ਅਤੇ ਛੋਲਿਆਂ ਦਾ ਫੱਕਾ ਜਿਹਾ ਮਾਰ ਲਿਆ…
ਫੇਰ ਪਤਾ ਹੀ ਨੀ ਲੱਗਾ ਕਦੋਂ ਰੁਮਕਦੀ ਹੋਈ ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਦੇ ਬੁੱਲੇ ਨੇ ਨੀਂਦ ਬਣ ਉਸਨੂੰ ਢੇਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ…
ਜੜ ਉਤੇ ਗੁੱਛੂ-ਮੁੱਛੂ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖੇ ਪਰਨੇ ਤੇ ਟਿਕਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸਿਰ..ਸ਼ਾਇਦ ਏਨੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਏਨੀ ਗੂੜੀ ਨੀਂਦਰ ਆਈ…
ਫੇਰ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਹਾਬੜ ਕੇ ਉੱਠ ਬੈਠਾ…ਇੰਝ ਲੱਗਾ ਜੀਵੇਂ ਕੋਈ ਨਹਿਰੋਂ ਪਾਰਲੇ ਪਾਸੇ ਗਾਉਦਾ ਹੋਇਆ ਨਿੱਕਲ ਗਿਆ ਸੀ….”ਲੱਗੀ ਵਾਲੇ ਕਦੀ ਵੀ ਨਾ ਸਾਉਂਦੇ..ਓ ਤੇਰੀ ਕੀਵੇਂ ਅੱਖ ਲੱਗ ਗਈ..”
ਫੇਰ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਢਲਣ ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਪਰਨਾ ਚੁੱਕ ਘਰ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਿਆ..ਖੰਗੂੜਾ ਮਾਰ ਬਰੂਹਾਂ ਟੱਪੀਆਂ ਤਾਂ ਕੀ ਦੇਖਿਆ ਕੇ ਨਾਲਦੀ ਚੋਂਕੇ ਵਿਚ ਬੈਠੀ ਮੁਕੁਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕੁਝ ਪਕਾ ਰਹੀ ਸੀ..
“ਤੂੰ ਆਈ ਹੀ ਨਹੀਂ..ਸਾ ਦਿਹਾੜੀ ਤੇਰਾ ਰਾਹ ਤੱਕਦਾ ਰਿਹਾ…ਕੌਲ ਕਰਾਰ ਨਿਭਾਉਣੇ ਅਜੇ ਵੀ ਨਹੀ ਆਏ ਤੈਨੂੰ….ਜਾ ਮੈਂ ਨੀ ਬੋਲਦਾ ਤੇਰੇ ਨਾਲ”…ਏਨੀ ਗੱਲ ਆਖ ਕੋਲ ਈ ਮੰਜੀ ਤੇ ਮੂੰਹ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕਰਕੇ ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਿਆ..
“ਤੁਸੀਂ ਆਪੇ ਹੀ ਦੱਸੋ ਕਿੱਦਾਂ ਆਉਂਦੀ…ਬੀਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੀ ਨਜਰ ਏਧਰ-ਓਧਰ ਨੀ ਕੀਤੀ”….ਉਹ ਸੰਗਦੀ ਹੋਈ ਇੱਕੋ ਸਾਹੇ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਆਖ ਗਈ!
ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਜਾਣ ਬੁਝ ਕੇ ਹੀ ਚਿਤਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਪਿਆਰ ਮੁਹੱਬਤ ਗੁੱਸੇ-ਗਿਲੇ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਵੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਵਿਚ ਮਿਠਾਸ ਓਹੀ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਸੀ
ਜੱਲਾਦ ਨੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ,ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੁਨਸਫ਼ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜਾੑ ਸੀ,ਜੱਜ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜਾੑ ਸੀ,ਜਿਸ ਨੇ ਸਜ਼ਾਏ ਮੌਤ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ,ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦੇਣਾ ਸੀ।
ਉਨਾੑਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਯੁਨਾਨ ਦੇ ਏਥਨਜ਼ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਸਜ਼ਾਏ ਮੌਤ ਦਾ ਢੰਗ ਸੀ–ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਪਿਲਾਉਣਾ।
ਮੁਨਸਫ਼ ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ,
“ਸੁਕਰਾਤ ! ਕਨੂੰਨ ਦੀ ਇਕ ਮਦ ਅੈਸੀ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਛੋੜ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।”
“ਕੀ?”
“ਤੂੰ ਏਥਨਜ਼ ਛੱਡ ਕੇ,ਯੁਨਾਨ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲਾ ਜਾ,ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮੁਲਕ ਵਿਚ ਚਲਾ ਜਾ। ਤੂੰ ਆਪਣਾ ਸਾਜੋ-ਸਾਮਾਨ ਵੀ ਲੱਦ ਕੇ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈਂ,ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਲੈ ਜਾ।”
ਸੁਕਰਾਤ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ,
“ਮੈਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਮੈਂ ਏਥਨਜ਼ ਤੇ ਗੀ੍ਸ (ਯੁਨਾਨ) ਨਹੀਂ ਛੱਡ ਸਕਦਾ।”
ਮੁਨਸਫ਼ ਤੇ ਜੱਜ ਉਸਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ,
“ਸੁਕਰਾਤ,ਸਜ਼ਾਏ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਏਂਗਾ,ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਏਂਗਾ।
ਤਾਂ ਸੁਕਰਾਤ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ,
“ਨਹੀਂ ਬਚਾਂਗਾ।
ਅੈ ਮੁਨਸਫ਼ ! ਏਥਨਜ਼ (ਯੁਨਾਨ) ਜੈਸੇ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਦੂਜਿਆਂ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਹੋਣਗੇ। ਜੋ ਕੁਛ ਮੈਂ ਬੋਲਿਆ ਹੈ,ਆਪਣੇ ਹੀ ਮੁਲਕ ਦੇ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ,ਪਰਦੇਸ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿੱਥੇ ਹਜ਼ਮ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਪਿਲਾ ਰਹੇ ਨੇ,ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਸੱਚਾਈ ਬਿਆਨ ਕੀਤੀ ਹੈ,ਪਰਦੇਸ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਅੰਮਿ੍ਤ ਨਹੀਂ ਪਿਲਾਉਣਗੇ।”
ਸੁਕਰਾਤ ਇੱਕੋ ਘੁੱਟ ਵਿਚ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਪੀ ਗਿਆ।ਇਤਨੇ ਉੱਚੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਤੇ ਸਤਿਵਾਦੀ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਦੇ ਕੇ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਜਿਹੜੇ ਬੜੇ ਬੜੇ ਸੰਤ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪੂਜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਨੇ,ਉਨਾੑਂ ਦੀ ਬੜੀ ਪ੍ਤਿਸ਼ਠਾ ਹੈ,ਪਰ ਸੱਚ ਕਹਿਣ ਦੀ ਨਾ ਉਨਾੑਂ ਪਾਸ ਹਿੰਮਤ ਹੈ,ਨਾ ਤੌਫ਼ੀਕ ਹੈ,ਨਾ ਸੱਚ ਕਹਿ ਹੀ ਸਕਦੇ ਨੇ। ਸੱਚ ਉਦੋਂ ਵੀ ਜਗਤ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ,ਅੱਜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ,ਹਾਜ਼ਮਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ।
ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਜੀ
ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ।
ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਪੰਜ ਪੈਸੇ ਘੱਟ ਹਨ ।
ਮੈ ਕਿਹਾ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀ । ਆਹ ਲਉ ਟਿਕਟ ਤੇ ਬਹਿ ਜਾਉ !
ਉਹ ਜਾ ਕੇ ਬਹਿ ਗਿਆ ਤੇ ਦੋ ਕੁ ਮਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ ਉਸੇ ਪੈਰੀਂ ਮੁੜ ਆਇਆ ਤੇ ਆ ਕੇ ਉਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਖੜ ਗਿਆ । ਆਉਂਦਾ ਹੀ ਉਹ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ
ਮੈ ਬੱਸ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਹੀ ਚੜਦਾ ਹੁੰਨਾ । ਮੈ ਪਤਾ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਆਹ ਜਿਹੜਾ ਬੱਸ ਪਾਸ ਹੈ ਇਹ ਕਿੱਥੋਂ ਬਣਦਾ ? ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ? ਇਹ ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬੀ ਬੰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਸਵਾਲ ਕਰਕੇ ਬੱਸ ਪਾਸ ਵਾਰੇ ਪੁੱਛ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਮੈ ਕਿਹਾ ਕਿ ਫ਼ੋਨ ਕਰਨ ਨਾਲ਼ੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਔਨ ਲਾਈਨ ਫ਼ਾਰਮ ਭਰ ਦਿਉ ਜਾਂ ਸੋਸ਼ਿਲ ਸਰਵਿਸ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾ ਕੇ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਲੈ ਆਇਉ । ਉਹਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੇਰਾ ਮੁੰਡਾ ਇੰਡੀਆ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਤੇ ਮੈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਭਰਾ ਲਊਂ ।
ਫੇਰ ਉਹ ਆਪ ਦੀ ਗੱਲ ਆਪ ਹੀ ਦੱਸਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਕਿ ਉਹਦੀ ਉਮਰ 69 ਸਾਲ ਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਟ੍ਰੱਕਾਂ ਦਾ ਬਿਜਨਿਸ ਹੈ । ਤੇ ਉਹ ਫੇਰ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਮੈ 44 ਸਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਲੌਗਸ਼ੋਅਰ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ
( Longshore ) ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਚ ਸਮਾਨ ਲੱਦਣ ਲਾਹੁਣ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਹੋਰਾਂ ਨਾਲ਼ੋਂ ਦੁਗਣੀ ਤਿਗਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਆਪ ਹੀ ਦੱਸਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਡਾਲਰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਕੈਨੇਡਾ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੱਖਰੀ ਤੇ ਫੇਰ ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਮੈ ਹਾਲੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਨਾ ਤੇ ਟਰੱਕ ਚਲਾਉਨਾ । ਮਤਲਬ ਘਰ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਇਕ ਟਰੱਕ ਪਿਉ ਵੀ ਚਲਾਉਦਾ ਪਰ ਤਨਖ਼ਾਹ ਪੁੱਤ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਤੇ ਕੱਢ ਲੈਂਦਾ ।
ਤੇ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਮੈ ਉਹਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਸੁਣਿਆ ਤਾਂ ਮੈ ਉਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੈਨੂੰ ਬੱਸ ਪਾਸ ਸ਼ਾਇਦ ਨਾ ਮਿਲੇ ਤੇਰੀ ਇਨਕਮ ਬਹੁਤ ਹੈ । ਇਹ ਬੱਸ ਪਾਸ ਥੋੜੀ ਇਨਕਮ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ । ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਉਹ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ?
ਫੇਰ ਜੇ ਮੈ ਬੱਸ ਪਾਸ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਨਾ ਤੇ ਬਣਾ ਲਵਾਂ ?
ਇਹ ਹੈ ਸਾਡੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ !!
44 ਸਾਲ ਰੱਜ ਕੇ ਪੈਸਾ ਕਮਾਇਆ । ਲੱਖ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਸਾਲ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਈ ਤਾਂ ਦੋ ਦੋ ਲੱਖ ਵੀ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਟ੍ਰੱਕਾਂ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਤੇ ਪੁੱਤ ਦੇ ਨਾ ਤੇ ਸੱਤੇ ਦਿਨ ਟਰੱਕ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ 50 ਡਾਲਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਬੱਸ ਪਾਸ ਪਿੱਛੇ ਆਪਣਾ ਇਮਾਨ ਵੇਚਣ ਵਿੱਚ ਉਹਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ਰਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ।ਮੇਰੇ ਇਕ ਚੜ੍ਹੇ ਇਕ ਉਤਰੇ ।
ਮੈ ਕਿਹਾ ਭਰਾਵਾ ਜਾਹ ਬਹਿਜਾ ਜਾ ਕੇ । ਜੇ ਤੈਨੂੰ ਹਾਲੇ ਵੀ ਰੱਜ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਫੇਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਦੋਂ ਆਉਣਾ
ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ 80 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੌ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੌ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਪੂਰਨ ਪੁਰਖ ਮਨੁੱਖ 80 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ । ਪੂਰਨ ਪੁਰਖ ਮਨੁੱਖ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ।
ਮੁਖਤਸਰ ਮੈਂ ਅਰਜ਼ ਕਰਾਂ ਸਾਢੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਦੀ ਉਮਰ ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਿਸਨ ਜੀ ਮਹਿਰਾਜ ਸਿੰਘਾਸਨ ਤੇ ਬੈਠੇ । ਸਾਢੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਆਯੂ ਰੁਖਸਤ ਹੌ ਗਏ । ਬਚਪਨ ਦੀ ਛਾਪ ਛੌੜ ਗਏ । ਇੱਥੇ ਉਮਰ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀ..ਇੱਥੇ ਕਾਇਆ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀ । ਜੌਤ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ । ਫਿਲਸਫੇ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ । ਇਹ ਇੱਕ ਖਿਆਲ ਦੇ ਗਏ ਤਾਂ ਕਿ ਅਸੀ ਕਿੱਧਰੇ ਇਹ ਨਾ ਸੌਚੀਏ ਬੱਚਿਆ ਦੇ ਦਿਨ ਤਾਂ ਖੇਡਣ ਦੇ ਨੇ
ਖੇਡਣ ਪਰ ਕਮ ਸੇ ਕਮ ਖੇਡਣ ਵਿੱਚੌ 10 ਮਿੰਟ ਤੇ ਕੱਢੌ..ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਮੰਤਰ ਦਾ ਜਪ ਕਰਣ..10 ਮਿੰਟ ਤੇ ਕੱਢੌ ।
ਜਿਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚੇ ਸੂਰਜ ਨਿਕਲਣ ਤੌ ਪਹਿਲੇ ਉਠ ਬੈਠਦੇ ਨੇ..ਔਰ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜਪਦੇ ਨੇ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਿਸਨ ਜੀ ਮਹਿਰਾਜ ਦੀਆ ਬਰਕਤਾਂ ਉਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆ ਨੇ ..
ਉਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮਾਨੌ ਧਰੂ ਬੈਠਾ..ਉਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮਾਨੌ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਬੈਠਾ ।
ਰਾਮ ਜਪਉ ਜੀਅ ਐਸੇ ਐਸੇ ॥
ਧ੍ਰੂ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਜਪਿਓ ਹਰਿ ਜੈਸੇ ॥੧॥ (ਅੰਗ 337)
ਭਾਈ ਨੰਦ ਲਾਲ ਨੇ ਸੱਤ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਨੇ,ਤੇ ਹਰ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਜਦ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਬੰਦਗੀ ਨਾਮਾ’ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ‘ਚ ਰੱਖੀ ਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੇ ਜਦ ਪੜੀੑ ਤੇ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ-
“ਨੰਦ ਲਾਲ,ਇਹ ਨਿਰੀ ‘ਬੰਦਗੀ ਨਾਮਾ’ ਹੀ ਨਹੀਂ,’ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਮਾ’ ਵੀ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਇਸ ਨੂੰ ਪੜੇੑਗਾ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਿਲੇਗੀ।”
ਅੱਜ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਪਾਸ ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਪੜੑਨ ਦਾ ਵੀ ਵਕਤ ਨਹੀਂ,ਅਸੀਂ ਨੰਦ ਲਾਲ ਨੂੰ ਕਿਥੋਂ ਪੜੑੀਏ?
ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਨੂੰ ਕਿਥੋਂ ਪੜੑੀਏ?
ਅਸੀ ਉਹਨਾਂ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰਾੑਂ ਪੜੀੑਏ ਜਿਨਾੑਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਲਾਹ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਮੁੱਚੇ ਜਗਤ ਵਿਚ ਇਕੋ ਹੀ ਕੌਮ ਹੈ,ਸਿੱਖ ਕੌਮ,ਜਿਸ ਪਾਸ ਬੜਾ ਹੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਾਹਿਤ ਹੈ।ਲੇਕਿਨ ਖਿਮਾ ਕਰਨੀ ਇਕੋ ਇਕ ਹੀ ਇਹ ਕੌਮ ਹੈ,ਜੋ ਆਪਣਾ ਸਾਹਿਤ ਨਹੀਂ ਪੜੑਦੀ,ਅਾਪਣਾ ਲਿਟਰੇਚਰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਪਾਖੰਡੀ ਬੰਦਾ ਅਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਗੁਰਮਤਿ ਨਾਲੋਂ ਤੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ,ਸੀ੍ ਗੁਰੂ ਗ੍ੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨਾਲੋਂ ਤੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਪੜੑਦੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ?
ਬੜੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ,ਅਰ ਜਦ ਕਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪੜੑਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਦੰਗ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ।